Nöroşirürji olarak isimlendirilen beyin ve sinir cerrahisi, cerrahi yolla tedavi edilmesi gereken nörolojik hastalıkların önlenmesi ve tedavisi ile ilgili tıp dalıdır. Sinir sistemi beyin, omurilik ve bunlarla bağlantılı olarak vücudun her yanını saran sinirlerden oluşmaktadır. İçsel ve dışsal tüm algılama, hareket etme, konuşma, öğrenme, düşünme, organ aktiviteleri ve diğer tüm vücut fonksiyonları sinir sistemi sayesinde düzenlenmekte ve işlemektedir.
Beyin, omurilik ve bunlarla birlikte tüm sinir sistemi hem çok hassas hem de çok karmaşık bir yapıya sahiptir. Her ne kadar insan vücudunda bu yapılar korunaklı bölgelerde bulunsalar ve birçok vücut yapısı ile sarılmış olsalar dahi birçok farklı hastalık ve travma benzeri durumlar nedeniyle ciddi sağlık problemlerine neden olacak şekilde zarar görebilmektedirler. Sinir sistemi hastalıkları doğrudan sinir sistemi kaynaklı olabilmekle birlikte çevre dokulardan kaynaklı da gelişebilmektedir.
Hassas bir yapıya sahip olan ve diğer tüm vücut sistemleriyle ilişki halinde olan sinir sisteminin bütünlüğü bozulduğunda ve sistemde bir hastalık geliştiğinde diğer birçok farklı vücut sisteminde de problemlere yol açabilmektedir. İnme, felç, fıtık, hem beyin omurilik dokusunda gelişen tümörler hem de çevre dokularda gelişen tümörler, sinir sistemini besleyen damarlarda meydana gelen dolaşım problemleri, beyin kanaması ve kazalara bağlı meydana gelen beyin omurilik travmaları gibi birçok ciddi ve hayati tehlike içeren hastalıkların tedavisi nöroşirürji uzmanları tarafından yapılmaktadır.
Bunlar dışında kimi zaman doğuştan gelen beyin omurilik problemleri de olabilmektedir. Çocuklarda görülebilen bu tip hastalıkların tedavilerinde de nöroşirürji uzmanları görev almaktadırlar. Birçok hastalıkta olduğu gibi nöroşirurjinin ilgilendiği hastalıklarda da hastalık henüz oluşmadan hastalıktan korunma önemlidir. Her zaman hastalıktan korunma yöntemleri hastalığın oluşumunu önleyemese de hastalığın ilerleyişini yavaşlatması ve tedavisini kolaylaştırması nedeniyle çok önemlidir.
Nöroşirürji tedavisi sonrası kimi hastalıklar doğrudan iyileşme gösterse de beyin ve omurilik yapısından kaynaklı kimi zaman cerrahi sonrası hemen iyileşme görülmeyebilir. Hastalığın tipine bağlı olarak beyin ve omurilik meydana gelen yaralanmanın iyileşmesi cerrahi sonrası uygulanacak olan tedavi çeşitlerine bağlıdır. Bu tedavi çeşitleri hastalığa uygun diyet programları, fizyoterapi ve rehabilitasyon programları gibi sıralanabilir. İyileşme süresi kimi zaman zorlu ve uzun sürebilen beyin ve omurilik yaralanmalarında hastanın beslenmesi, rehabilitasyon süreci, psikolojik durumu, sabrı ve tedavideki süreklilik çok önemlidir. Ayrıca beyin ve omurilik yaralanmalarında erken teşhis hayati öneme sahiptir.
Hastalık varlığında cerrahi ne kadar erken uygulanır ve sonrasındaki tedavi ne kadar erken başlarsa hastalığın tedavi süreci kolaylaşır, sekel bırakma ihtimali azalır ve tedavinin başarı oranı artar. Hastalığın ilerledikçe vereceği zararlar birçok diğer sistemi de etkileyerek hastanın genel durumunu bozabilir ve hayati riskler oluşturabilir. Bu nedenle özellikle risk altındaki kişilerin düzenli olarak kontrol muayenelerini olmaları ve beslenme alışkanlıklarına, günlük fiziksel aktivitelerine dikkat etmeleri gerekmektedir. Günümüzde gelişen tanı ve tedavi teknikleri sayesinde nöroşirürji tedavileri büyük oranda başarı yakalamaktadırlar.